Günümüzde hızla büyüyen ve gelişen şehirlerde, insanları bir arada tutan, ortak alanları verimli ve eşit bir şekilde kullanmalarını sağlayan altyapılar oluşturmak, toplumsal huzur ve refahın temelidir.
Bu yönde atılacak adımlar ihmal edildiğinde, engelli bireyler başta olmak üzere birçok insanın şehir hayatında karşılaştığı zorluklar artar. Bu durum, aslında şehirlerin kendisinin engelli hale gelmesine yol açar.
Ortak alanlar, meydanlar, parklar, yürüyüş yolları, toplu taşıma araçları, kamu binaları ve daha pek çok yer, şehir yaşamının vazgeçilmez parçalarıdır. Bu alanlar, insanların bir araya gelip sosyalleştiği, dinlendiği, çalıştığı ve eğlendiği yerlerdir.
Yazar Jane Jacobs, "Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı" adlı eserinde, şehirlerin kalbinin sokaklar ve kamu alanları (meydanlar) olduğunu belirtir. Ona göre, bu alanlar insan etkileşiminin ve toplulukların gelişiminin temel taşıdır.
Engelsiz şehirler inşa etmek, sadece fiziksel engelleri kaldırmak anlamına gelmez. Aynı zamanda, sosyal ve ekonomik engelleri de ortadan kaldırarak, tüm bireylerin eşit fırsatlara sahip olmasını sağlamak demektir.
Bunun için, aşağıdaki adımların atılması gereklidir:
- Erişilebilir Ulaşım:
Toplu taşıma araçlarının ve duraklarının engelliler için erişilebilir olması, şehirde bağımsız hareket etmelerini sağlar. Asansörler, yürüyen merdivenler, rampalar ve geniş kapılar gibi fiziksel düzenlemeler bu konuda büyük önem taşır.
- Kamusal Alanlar ve Binalar:
Caddeler, sokaklar, meydanlar, parklar, yürüyüş yolları, kamu binaları ve ticari alanlar, herkesin erişebileceği şekilde düzenlenmelidir. Tekerlekli sandalye rampaları, görme engelliler için kılavuz yollar ve işitme engelliler için uygun işaretler bu düzenlemelerin bir parçasıdır.
- Eğitim ve Bilinçlendirme:
Toplumun her kesiminin engellilik konusunda bilinçlendirilmesi, engelli bireylerin sosyal hayata katılımını artırır. Okullarda ve işyerlerinde bu konuda eğitimler verilmelidir.
- Ekonomik Fırsatlar:
Engelli bireylerin istihdam edilmesi ve ekonomik hayata katılımları desteklenmelidir. Bu, hem bireylerin bağımsızlıklarını artırır hem de topluma büyük katkı sağlar.
Engelsiz altyapılar oluşturulmadığında, şehirlerimiz engelli hale gelir. Bu durum, sadece engelli bireyler için değil, yaşlılar, çocuklar ve hatta geçici bir sakatlık yaşayan herkes için geçerlidir. Bu tür şehirlerde, sosyal adalet ve eşitlik duygusu zayıflar, toplumsal dayanışma azalır.
Yazar Richard Florida, "Yeni Şehirleşme" adlı kitabında, şehirlerin ancak herkes için erişilebilir ve yaşanabilir olduğunda gerçekten başarılı olabileceğini savunur.
Florida'ya göre, şehirlerimizi tüm bireyler için erişilebilir kılmak, ekonomik ve sosyal kalkınmanın anahtarıdır.
Sonuç olarak, şehirlerimizi gerçekten yaşanabilir hale getirmek istiyorsak, ortak alanları ve mekanları herkes için erişilebilir kılmalıyız.
Bu, sadece fiziksel engellerin kaldırılmasıyla sınırlı kalmamalı, aynı zamanda sosyal ve ekonomik engellerin de ortadan kaldırılmasını içermelidir.
Bir arada yaşayabileceğimiz yollar, alanlar, mekanlar ve binalar inşa ettiğimizde, yalnızca insanlarımız değil, şehirlerimiz de engelsiz hale gelecektir.
Bu yönde atılacak adımlar, toplumsal huzurun ve refahın artmasını, şehirlerimizin gerçekten yaşanabilir ve herkes için eşit fırsatlar sunan yerler olmasını sağlayacaktır.
